RUBOIYLAR

Afsus, umr behuda bo'lmishdir barbod,
Bo'lmadim haromdan bir nafas ozod,
Buyurganin qilmay yuzim qarodir.
Amringdan tashqari ishlaringdan dod!

***

Dunyoning tilagi, samari ham biz,
Aql ko'zin qorasi - javhari ham biz.
To'garak jahonni uzuk deb bilsak,
Shaksiz uning ko'zi - gavhari ham biz.

***

Sen-mendan oldin ham tun-kun bor edi,
Aylanga falak ham butun bor edi.
Tuproqqa avaylab qadamingni qo'y,
Bu tuproq qora ko'z bir nigor edi.

***

Kulol do'koniga kirdim bir safar,
Dastgohda ishlardi usta ko'zagar,
Gado qo'lidan-u, shohning boshidan,
Ko'zaning bo'yni-yu dastasin yasar.

***

Bizlar bo'lmasak ham jahn bo'lg'usi,
Bizlardan na nomu nishon bo'lg'usi,
Avval-ku yo'q edik, yetmovdi halal
Yana bo'lmasak ham, hamon bo'lg'usi.

***

Bu yerning yuzida har zarraki bor,
Bir zamon bo'lmishdi oy yuzli dildor.
Nozaninlar yuzin gardin asta art
Go'zal chehra edi bir vaqt bu g'ubor.

***

Dilim ilmlardan mahrum bo'lmabdi.
Bir sir qolmabdiki mavhum bo'lmabdi.
Tunu kun o'yladim yetmish ikki yil.
Ongladim - hech narsa ma'lum bo'lmabdi.

***

Sening maftuningman berayin xabar,
Uni ikki so'zla etay muxtasar:
Ishqing tuproq qilgay, ammo mehringdan
Boshimni ko'tarib bo'lgum jilvagar.

***

Keksa, yosh - hayotga har kimki yetar -
Hammasi izma-iz birma-bir o'tar.
Bu dunyo hech kimga qolmas abady,
Keldilar, ketamiz, kelishar, ketar.

***

Yuragim qonidan yuz xona vayron,
Uvvos tortuvimdan qo'rqinch yuz chandon,
Har bir kiprigimda qon daryosi bor,
Kipriklar yumulsa boshlanur to'fon.

***

Afsuski yigitlik mavsumi bitdi,
Ko'klam o'tib ketdi, qish kelib yetdi,
Yoshlik deb atalgan u sevinch qushi
Bilmadim, qachonlar keldi-yu ketdi.

***

Bu ko'p eski ravot, olam unga nom, -
Tun-kun tulporiga bor bunda orom.
Bu eski bazm yuzlab Jamshiddan qoldi,
Bu go'rda yotadi yuz-yuzlab Bahrom.

***

Yo'qlikdan pok kelib, nopok bo'ldik biz,
Sho'xu quvnoq kelib, g'amnok bo'ldik biz.
Ko'zimiz to'la yosh yurakda olov,
Umr yelga ketdi, ham hok bo'ldik biz.

***

Bir g'arib ko'nglini qila olsang shod -
Yaxshidir yer yuzin qilgandan obod -
Lutfing-la bir dilni qul qila olsang,
Afzaldir yuz qulni qilmoqdan ozod.

***

Nokasdan sir berkit, dilingno bog'la,
Ablahdan yashirin bo'lmoqni chog'la,
Kishilar joniga o'z qilimishing ko'r,
Sen ham shunga ko'z tut, shuni so'roqla.

***

Bu kun kelar ekan, qo'lingdan, zinhor,
azizlar xotirin shod et, ey dildor.
Husning saltanati turmas abadiy,
To'satdan qo'lingdan ketishi ham bor.

***

Mol-dunyo hasrati qilmasin afgor,
Mangu yashar kishi qani, qayda bor?
Bir necha nafasing tanda omonat,
Omonatga omonat bo'lmoqlik darkor.

***

Ahil bo'lsa olov ichra ham inson,
Ahil kishilarga olov ham oson.
Noahil kishilar suhbatidan qoch,
Noahil suhbati yomondan yomon.

***

O'zni dono bilgan uch-to'rtta nodon
Eshak tabiatin qilur namoyon.
Bular suhbatida sen ham eshak bo'l,
Bo'lmasa "kofir" deb qilishar e'lon.

***

Bir so'ngakka sordek qanoat qilg'on,
Afzaldir nokasga bo'lgandan mehmon.
Nokasning shinnilik nonidan yaxshi
O'zing topib yegan burda arpa non.

***

Misoli bir oltin ko'za bu dnyo
Suvi goho shirin, achchiqdir goho,
Shuncha umrim bor deb kerilma aslo.
Egarloqdir ajal oti doimo.

***

Meni halok etmish g'amu hijroning,
Etagingni tutdim ketgan zamoning.
Ketding-u g'amingdan ming ko'ngil o'ldi,
Qaytding, yana ming jon bo'ldi qurboning.

***

Tokay pastlar xizmatin etasan bajo,
Har yemishga pashshadek qilma jon fido,
Bir nonni ikki kun ye, tortma minnat,
O'zga nondan o'z dil qoning ko'p avlo.

***

G'ayrating sarf etsang kiymoq, ichmoqqa,
Arziydi bu ishni ma'zur tutmoqqa.
Hushyor bo'l, qolganin bari arzimas
Umringni sarf etib, o'tib ketmoqqa.

***

Bir qo`lda Qur’onu bittasida jom,
Ba’zida halolmiz, ba’zida harom,
Feruza gumbazli osmon ostida
Na chin musulmonmiz, na kofir tamom.

***

Biror kishi chiqib har zamon, mana Men, deydi,
Molu siymu zari bor chunon, mana Men, deydi.
Ishi rivoj topib turganda, bir kuni ajal,
Pistirmadan chiqib nogahon, mana, men deydi.

***

Kelolmagach qaytib ushbu olamga,
Qo'rqamen, yetmasmiz yoru hamdamga.
Bu damni g'animat hisob etaylik,
Balki yetolmasmiz hatto shu damga.

***

Jonimiz bu tanni tark etib ketar,
Ikki g`isht go`rimiz ko`zin berkitar,
Keyin boshqa go`rga g`isht qo`ymoq uchun,
Bizning tuproqlarni ezib loy etar.

***

Kelolmagach qaytib ushbu olamga,
Qo'rqamen, yetmasmiz yoru hamdamga.
Bu damni g'animat hisob etaylik,
Balki yetolmasmiz hatto shu damga.

***

Dilim bo'lgan edi bitta yorga zor,
U o'zga bir yerda g'amga giriftor.
Men undan o'zumga doru izlasam,
Netay, tabibimning o'zi ham bemor.

***

O`lik-tirik ishin tuzatkuvchisen,
Tarqoq koinotni kuzatkuvchisen,
Yomon bo`lsam hamki, sening bandangman,
Men nima ham qilay? Yaratguvchi – Sen!

***

Tinglang bu abadiy sado bo`ladi,
Gadoning dushmani gado bo`ladi,
Ikkisi bir-birin topishguncha to,
O`rtada bu dunyo ado bo`ladi.

***

Kulol do`koniga tashladi nazar,
Ikki mingcha ko`za jim suhbat qurar:
— Qaysimiz sotuvchi, - dedi bir ko`za, —
Qaysimiz oluvchi, qani ko`zagar.

***

Bozorda bir kulol ko`rsatib hunar,
Bir bo`lak xom loyni tepib pishitar,
Loy ingrab aytadi: Hoy, sekinroq tep,
Men ham kulol edim, sendek, birodar.

***

Ketishdan qo'rqmayman men bu dunyoda,
Chunki u dunyoda umrim ziyoda.
Vaqti yetgach tanda omonat jonni
Topshirayin shunday bo'lgach iroda.

***

Jahon g'amin yema do'stim behuda,
G'am yemagil jahon tirriqdir juda,
Bori o'tib ketdi, yo'g'i hali yo'q,
Bor-yo'qni g'am qilmay yasha osuda.

***

Shuhrat topsang, kishilar hasadi yomon,
Yolg'iz qolsang sendan qilishar gumon.
Xizr bo'lsang hamki hech kimni bilma,
Seni ham bilmasin mayli biron jon.

***

So'zimga quloq os, ey do'sti a'lo,
Dunyo ishlarini o'ylama aslo.
Qanoat go'shasin aylabon makon,
Olam ishlarini qilg'il tamosho.

***

Umrim qiymoqdadir, dardim be iloj,
Rohat qisqa, zahmat topmoqda rivoj.
Xudoga ming bora shukrki, balo
Va kulfatga meni etmadi muhtoj.

***

Baxtingdan obodlik shoxi unsa ham,
Hayoting libosi bo'lsa-da, hurram.
Tanang chodiriga suyanma ko'pam,
To'rttala qozig'i sustdir, ey odam.

***

Qayda kamol topding, jononam o'zing,
Oyni uyaltirar tunda yulduzing.
Bazm uchun yuzlarim bezar go'zallar,
Jahon bazmin bezar bir sening yuzing.

***

Agar mulking Misr, yo Rum yoki Chin,
Yo hukmingda butun yer yuzin tutgin,
Oxir bu boylikdan olar hissang, bil:
O'n gaz kafan bilan ikki gaz zamin.

***

O'zgartirib bo'lmas ne bitmish qalam,
Faqat dil xun bo'lur tortaversang g'am,
Butun umr jigar qonin yutsang ham,
Umring uzaytirib bo'lmas biror dam.

***

Olma sardaftari ishqning imlosi,
Yoshlik qasidasin jilva ziyosi.
Ey, ishq olamidan xabarsiz, bilg'il,
Ishq emasmi asli hayot ma'nosi.

***

Kimsani ranjitma, ranjitma hayhot,
G'azabing birovga sochmagil, ey zot.
O'zing ranj cheku, hech kimni ranjitma,
Rohat desang agar o'zing g'amga bot.

***

Muhabbat o'tida yonmasa ko'ngil,
Holiga voy degil bemoru zahil.
Muhabbatsiz o'tgan har bi kuning, bil:
Umringdan behuda ketmish behosil.

***

Bir burchakda qotgan nonga qanoat,
Istamadim undan ortiq hashamat.
Jonu dildan harid etdim faqirlik,
Faqirlikdan ortiq ko'rmadim davlat.

***

Poku, ahil, oqil kishiga o'rtqo -
Bo'lu noahildan qochaver yiroq.
Dono senga zahar tutsa ham ichgil,
Qo'l cho'zmagil sharbat tutsa ham ahmoq.

***

Dardga chalinmish bu dili vayronam,
Ishqdan uyg'onmadi sarmast jononam,
Oshiqlik sharobin berganlari kun
Jigarim qoni-la, to'ldi paymonam.

***

Hikmat chodirini tikladi Xayyom,
Andux ko'rasida yondi ul nokom.
Umr ipin kesdi ajal qaychisi,
Xizmatiga oxir shul erdi in'om.

Shoislom Shomuhamedov tarjimasi.

 

1

Har zarraki, tuproq qatida — boqsa tuzuk,
Shoh toji erur balki o‘shal yoki uzuk.
Gardini suluvlar yuzining asta sidir,
Bo‘lgan edi bir vaqt u g‘ubor ko‘zi suzuk...

2

Menman o‘sha osiy — rizoying qani?
Ko‘nglim uyi zulmat — ziyoying qani?
Jannatni berar bo‘lsang agar toat uchun,
Bul haqqim erur — lutfu atoying qani?!

3

Oh, koshki qazo lavhiga qo‘l yetsa edi,
O’z xohishini unga dilim bitsa edi,
G’am oti butun yer yuzidan yitsa edi,
Shodlikni jahon boshiga toj etsa edi..

4

Dunyo siri garchi menga besh qo‘ldek ayon,
Sirtimga chiqarsam uni o‘zimga ziyon.
Tegramda meni tushunguday inson yo‘q,
Har so‘zni qilib bo‘lmas bu elga bayon.

5

Ul zotki, zaminu charxu aflok* tuzdi,
Dog‘ soldi ko‘ngilga — uni g‘amnok tuzdi.
Bisyor aqiq labu hilol yuzlarni
Yer ichra yashirdi — bir siqim xok tuzdi...*